İsot, ıslahla özüne dönüyor

Şanlıurfa'nın kendine has isotunun kaybolmaya yüz tuttuğunu belirten GAPTEAM Müdürü İ.Halil Çetiner, yerli tohum ıslahı ile isotun koruma altına alındığını ifade etti.

Acısıyla ve damak tadıyla sürekli adından söz ettiren Şanlıurfa'ya özgü olan isot ile ilgili ıslah çalışmaları yapılıyor. Zamanla farklı tohum kullanılarak özünden uzaklaşan isot, tekrar kendi özüne dönüştürülmesi için GAPTEAM tarafından koruma altına alındı. İnan 33-63 ismiyle üretilen isotun tohumu bu yıl bölge çiftçisi tarafından da kullanıldı.

 

Çetiner: İnan 33-63 çeşidimiz çiftçilerimiz tarafından da oldukça rağbet gördü

Yerli isot tohumu ile ilgili gazetemize açıklamalarda bulunan GAPTEAM Müdürü Halil Çetiner, "Şanlıurfa biberi olan isotun ıslah çalışmaları, 2005 yılından itibaren Enstitümüz tarafından yapılmaya başlandı. Geçmiş yıllarda Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan çalışmalara bizim katkımızla birlikte bir isot çeşidimiz İnan 33-63 adıyla tescil edildi. Bu çeşidimiz Şanlıurfa isotuna en yakın çeşit olarak gündeme geldi ve halkımız tarafından da beğeniliyor. Vatandaşlar bu çeşidin tohumlarını da piyasada bulabiliyor. Bu yıl bahsettiğimiz çeşidi, çiftçilerimiz ekmeye başladı ve bu çeşide büyük bir rağbet gösterildi." dedi. 

 

'Çiftçilerimizin Şanlıurfa'ya ait olmayan tohumları ektiklerini görüyoruz'

Kaybolmaya yüz tutmuş Şanlıurfa isotunu koruma altına aldıklarını belirten Çetiner, "Yerel tohumların toplanması, özellikle Şanlıurfa isotunun kaybolmaması için çabalarımız devam ediyor. Bu anlamda Şanlıurfa’da bizim Koruklu Araştırma İstasyonumuzda gerçekleştirmiş olduğumuz yerel tohum buluşmalarından da çiftçilerimiz tarafından getirilen tohumların yanı sıra bölgeyi yöremizi tarayarak bulduğumuz çeşitler, yine ıslah amacıyla faklılık arz ediyorsa, tescile aday çeşitler olarak sunulacak. Fakat piyasada Şanlıurfa’nın olmayan standart çeşitleri çiftçimizin ektiğini görmekteyiz. Bu nedenle bilinen meşhur Urfa isotunun kaybolmaya yüz tuttuğunu gözlemliyoruz. Bu nedenle Şanlıurfa İsotunu koruma altına aldık diyebiliriz." ifadelerini kullandı.

 

Küçük: 135 farklı yerel biber genotipini koruma altına alarak çalışmalarımızı yürütüyoruz

Özünü kaybeden Şanlıurfa isotunun tohum ıslahı çalışmalarının yapıldığını söyleyen GAPTEAM Ziraat Mühendisi Erdal Küçük, "Gap Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü Koruklu araştırma istasyonunda Şanlurfa'nın yerel biberini koruma altına alma adına çalışmalarımız mevcuttur. 2005 yılından günümüze geldiğimiz zaman kurumumuz ve Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü ile ortaklaşa İnan 33-63 çeşidimiz tescillenmişti. Buna paralel olarak şu an halihazırda yine enstitümüze bağlı Serince Araştırma İstasyonumuzda 135 farklı yerel biber genotipini koruma altına almak adına çalışmalarımızı yürütmekteyiz. Yapmış olduğumuz çalışmalarda Şanlıurfa'nın biber özelliğini gösteren 3 burunlu ya da 4 burunlu olarak tabir ettiğimiz kurutmalık, salçalık, et kalınlığı, kurutmalık randımanı yüksek olan biberleri koruma altına alarak bölge çiftçimizin imkanlarına sunmayı amaçlamaktayız." şeklinde konuştu.



'Şanlıurfalı çiftçilerimizi dışa bağımlılıktan kurtarmayı amaçlıyoruz'

Yapmış olduğumuz çalışmalarda, 2019 yılı başlangıcında ulusal gen bankası ve piyasada yerel tohum ve fide satıcılarından elde etmiş olduğumuz tohumları ve fideleri Serince Araştırma İstasyonumuzda koruma altına alıyoruz." diyen Ziraat Mühendisi Küçük, "Fide aşamasına getirmiş olduğumuz ürünleri, Haziran ayı sonu ile Temmuz ayı başlangıcında hasadını gerçekleştirdik. İnan 33-63’ten ortalama 5 ve 6 ton civarında verim alırken, biz bu tona yaklaşık olarak üretim yapmayı amaçlamaktayız. Amacımız yerel tohumları koruma altına alarak, dışa bağımlılıktan kurtarmak ve bölge üreticimize kendi has yerel Şanlıurfa biberi çeşitlerimizi üretime kazandırmaktır. Bu şekilde dışa bağımlılıktan kurtulacağız ve bölgemiz yerel tohum çeşitlerimizin üretimini yaygınlaştırarak bölgemizin ve çiftçimizin ihtiyacına sunacağız. Aynı zamanda bu tohumlarımız standart çeşitlerimizdendir. Biz bu çeşitlerimizden almış olduğumuz tohumları ektiğimiz zaman ertesi yıl aynı ürünü elde edebilmekteyiz. Bunları standart çeşit olarak kullanmaktayız." sözlerine yer verdi.    

Bülent Karaca / Urfa Değişim