Kemiği, sanatla kullanıma kazandırıyor

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin tek kemik tarak ustası olan Şanlıurfalı Mahmut Çaycı, kemik ve koç boynuzuna şekil vererek, rengarenk taraklara dönüştürüyor.

1992 yılında ailesi tarafından bir kemik tarak ustasına çırak olarak gönderilen Mahmut Çaycı, 26 yıldır kemik ve boynuzu değerlendirerek tarak üretimi yapıyor. Şanlıurfa Valiliği himayesindeki ŞURKAV Vakfının Rızvaniye Külliyesi'nde mesleğini sürdüren 40 yaşındaki tarak ustası Çaycı, emek vererek, sabırla atık maddeler arasında yer alan kemik ve boynuzları sanat kazanında yoğurarak değerlendiriyor. Çaycı, sanat kazanında yoğurduğu kemik ve boynuzu tarağa dönüştürerek günlük hayatta kullanılabilir duruma getiriyor.



İşlenmesi de oldukça zahmetli

Kemik ve boynuzların tarağa dönüşmesi işlemi oldukça zahmetli oluyor. Sivas ve Denizli bölgesinden getirilen koç boynuzları, ilk aşama olarak sıcak suda kaynatılıyor. Kaynatılma işleminin ardından boynuzlardan ilikleri alınıyor. İliksiz boynuzlar, iki yıl boyunca kurutulmaya bırakılıyor. Kurutulan boynuz, daha sonra ustasının ellerinde presleme işlemleriyle rengârenk tarağa dönüşüyor.



'Kemik taraklar saç derisine de yararlı'

Kemik tarakların bir zamanlar çok popüler olması nedeniyle yoğun ilgi gördüğünü ancak şimdilerde kemik tarağına rağbet olmadığını belirten tarak ustası Çaycı,Kemikten yapılan tarağın saç derisine daha yararlı olduğunu, plastik tarakların ise tam tersine saça zarar verdiğini belirtti.



Bölgenin tek kemik tarak ustası

Şanlıurfa Valiliği bünyesinde çalışarak gelenekleri yaşatmaya çalıştıklarını belirten kemik tarak ustası Mahmut Çaycı, "Bu mesleği 1992 yılından beri devam ettiriyorum. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinin tek kemik tarak ustasıyım. Van, Muş, Ağrı, Doğu Beyazıt, Diyarbakır, Şırnak, Cizre tüm Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sadece bu işi ben yapıyorum. Bu mesleği öğrenmek isteyen varsa kurs verebiliyorum. Öğrenmek isteyen varsa öğretebilirim. Kurslarımız da ücretsizdir." dedi.



'Boynuzlar iki yıl kurutulduktan sonra işleniyor'

Türkiye'de yaşayan 10 kemik tarak ustasından biri olduğunu ifade eden Çaycı, "Türkiye'de yaşayan 10 ustadan biriyim. Ayrıca aktif olarak da çalışan 4 ustadan biriyim. Şu anda 4 ustadan biri olarak kemik tarak işlemini yapıyorum. Bizim burada el sanatlarından kar amaçlı ya da ticarethane gibi bir beklentimiz yok. Bizim amacımız daha çok bu el sanatlarını tanıtmak. Geçmişi bugüne taşımaktır. Kemik tarak yapılışından bahsedersek, koç boynuzu kesildikten sonra sıcak suda kaynatılır. Sıcak suda kaynatıldıktan sonra içerisindeki ilik boşaltılır ve iki yıl boyunca kurumaya bırakılır. İki yılın ardından kurutulduktan sonra boynuzun yarısından bıçak sapı yapılır. Geri kalan boyut kısmını da biz temin ediyoruz. Boynuzu aldıktan sonra ateşte tavlıyorum. Ateşte tavladıktan sonra boynuz pamuk gibi oluyor, yumuşuyor. Yumuşadıktan sonra boynuzun ince tarafına alarak presleme işlemi yapıyorum. Ardından tarak yapma aşamasına geçiyoruz." şeklinde konuştu.



Nedir kemik tarağın faydaları?

Koç boynuzu tarağı, kullanmanın faydalarını da sayan Çaycı, "Faydalarını sıralarsak, keratin proteini salgıladığından dolayı saç köklerini besler. Doğal olduğundan dolayı da saç köklerine zarar vermeden işlem görür. Saçları daha parlak daha canlı gösterir. Sağlıklıdır, vücuttaki negatif enerjiyi alır. Naylon, plastik taraklar gibi alerji yapmaz. Bunu kullandığınız zaman egzama olmaz, baş ağrısı olmaz ve saçınız beslenir. Plastik tarak vücudunuzda elektriklenme yapar. Bizim tavsiyemiz naylon tarak kullanmayın. Bu kemik taraktan da kullanamıyorsanız tahta tarak kullanmanızı tavsiye ederiz" ifadelerini kullandı.

Turistlerin ilgisi daha yoğun

Şanlıurfalılardan çok turistlerin kemik taraklara ilgi gösterdiğini belirten Çaycı, "Şanlıurfalılar kemik taraklara çok fazla ilgili olmasa da kenti ziyaret eden turistlerin bu sanat eserine ilgisi büyük oluyor. Her gelen 10 kişiden 9'u bir tarak alıyor. Genelde bu tarakları hediyelik aldıkları için birden fazla alıyorlar." sözlerine yer verdi.