Keşfedilmeye bekleyen tarih kaderine terk edildi
Tarihi ile birçok medeniyete ev sahipliği yapan Şanlıurfa, her geçen gün yeni bir tarih yapısı gün yüzüne çıkıyor. Bu tarihi yapılardan birisi Viranşehir yolu üstü Viranşehir'e 20 kilometre kala ve Tek Tek Dağlarının 15 kilometre batısında yer alan Büyük Senem Mığar Köyü'ndeki mevcut mimari kalıntılar, kayadan oyma yapıların kaderine terk edildiği görüldü.
Büyük Senem Mığar Köyü'ndeki mevcut mimari kalıntılar, Bizans dönemine ait motifler bulunduruyor. Ancak bu tarihi yapıyla ilgilenen olmadığı için hayvanlar için ahır olarak kullanılması dikkat çekiyor. 5.yüzyıla ait olduğu düşünülen yapı için bir dönem arkeologlar geldiyse de sonuç alınamadı.
Hıristiyanlığında ilk yüzyıllarında önemli bir merkezdi
Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında önemli bir merkez olan mağara kilise, şuan yöre sakinleri kalıyor. Bazı bölümlerin ise hayvanları için ahır olarak kullanılması dikkat çekiyor. Köy içerisindeki tepe üzerinde yer alan, kesme taşlardan yapılmış üç katlı anıtsal yapının bir manastır ya da saray kalıntısı olduğu tahmin ediliyor. Yöreye birkaç kez arkeologların geldiği ancak ondan sonra ilgilenin olmadığı öğrenildi. Bu yapının doğu cephesinin kuzey kesimindeki yuvarlak kemerli kapının, kemer silmeleri M.S. 435'e tarihlenen Urfa'daki Aziz Stefanos Kilisesi'nin Karanlık Sokak'a açılan avlu kapısı ile büyük benzerlik gösteriyor.
Aziz Stefanos Kilisesi benzer yönleri var
Ayrıca Senem Mağara'daki bu kapının içerisinde bulunan ikinci kapının lentosu ortasındaki akantus yapraklı dairesel rozet, yine Aziz Stefanos Kilisesi'nin Yıldız Meydanı'na açılan avlu kapısı lentosundaki rozet ile üslûp benzerliğine göstermesi dikkat çekiyor. Bütün bunlara dayanarak Senem Mağara yapılarının V. yüzyıl başlarına ait olduğu düşünülüyor
V. yüzyıl Bizans Sanatı özellikleri taşıyor
Kuzeyinde, kayalara oyulmuş kiliseler yer alırken bu kiliselerden birinin kayadan oyulmuş saçağına (sundurma) V. yüzyıl Bizans Sanatı özelliklerini yansıtan haç motifleri, antrolac'lar (düğümler), hayat ağacı motifleri, baklava dilimleri, bir vazodan çıkan üzüm salkımlı asma dalları ve simetrik kuş motifleri işlenmiş.Üç katlı anıtsal yapı ile kaya kilise arasındaki kayalık zeminde, tahrip edilmiş kaya mezarları dikkat çekiyor.
Abdulkadir Çelikcan / Urfa Değişim