Mezopotamya'dan doğan sanat yaşatılmalı
Mezopotamya'nın bağrında doğmuş, gelişmiş ve farklı medeniyetlerle inançların harmanlanmasıyla ortaya çıkan telkari sanatının yaşatılması için usta Eyüp Sabri Tatlı çaba harcıyor.
Telkari sanatının usta öğreticisi Eyüp Sabri Tatlı, bu mesleğe 6 yaşında annesinin kolundan tutarak bir ustanın yanına vermesiyle başladığını kaydederek, “usta eti senin kemiği benim” dedi ve 6 yaşımdan beri bu mesleği sürdürüyorum. Annem sayesinde usta oldum ve o günden bu yana bu sanatı devam ediyorum ve iyi ki de yapmışım bu mesleği diyorum” dedi.
“Herkes öğretmen olabilir ama usta olamaz”
Türkiye’de ender görülen mesleklerden gümüş telkari sanatını icra ettiğini söyleyen usta Eyüp Sabri Tatlı, “Halk eğitim merkezinde usta eğitmenlik yapıyorum. Bu sanat dalında öğrenci ve ustalar yetiştirmekteyim. Kültür Bakanlığı tarafından tescillenmiş ustalar arasında yer almaktayım. Şu anda unutulmaya yüz tutmuş sanatlardan biride gümüş telkari bunu yaşatmak adına ve gelecek nesillere taşımak adına ben kendi üzerime düşen vazifemi yerine getiriyorum. Öğrenci yetiştiriyorum tabi bu arada kendimi öğretmen olarak görmüyorum usta olarak görüyorum herkes öğretmen olabilir ama herkes usta olamaz.” İfadelerini kullandı.
“3 bin yıllık geçmişi var”
Telkari sanatının yaklaşık 3 bin yılık bir geçmişi olduğunu kaydeden Tatlı, “Mezopotamya’da ortaya çıkmasıyla var olan ve çok kıymetli bir sanat dalıdır. Bu sanat çok incelik isteyen, çok hassas bir işçilik ister. Elle tek tek, ince ince, imliklerle kaynak yapılarak elde ediliyor ve el yapımı olan bu ürünlerimiz, kesinlikle kırılma dükümle olmaz. Bu ürünler birebir el yapımı olan yöresel modelimiz ve oldukça çok kullanılan daha çok Harran tarafının kullandığı bir model kişniş küpe. Orijinal saf gümüş Halhal yöremize ait ve en önemli ürünümüzdür. Türkiye’nin hiç bir yerinde bulamayacağınız ve yöreye ait oldukça fazla tercih edilen en çok rağbet gören bilezik asıl adı akıtma, işçiliği çok fazla olan üzerinde tam (1300) tane parçanın birleşimiyle hiç bir kaynak yapılmadan iç içe geçirilerek elde ediliyor ve bu ürünü yapmamız, yaklaşık 2 günlük bir süremizi alıyor. Gümüşlerimizi de kendi atölyelerimizde işleterek kendimiz üretiyoruz.”
“Telkari sanatı yaşasın değer görsün”
“Bugün Urfa’da, Mardin’de bizim gibi usta öğreticiler Üniversite de akademik anlamda Eğitmenlik yapıyor.” Diyen Tatlı, “Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinde bu sanatın lisansı ön lisansı var. Buradan büyüklerimize sesleniyorum gelsinler bizim gibi ustaları bulsunlar ve bizlerde bunu üniversitelere taşıyıp öğrenciler ve eğitmenler yetiştirelim ki bu sanat değer kazansın ve unutulmasın. Halk eğitimde kurs veriyorum, pandemiden dolayı kurslarımız kapalıdır. Pandemi biterse, tekrar kurslarımızda görevimi icra edeceğim. Bu görevi ve mesleği yapmak bana büyük bir onur veriyor severek büyük bir aşkla mesleğimi yapıyorum. Özelikle unutulmaya yüz tutmuş meslek dallarında eğitici ustalara bir kapı açılmalı ve sahip çıkılmalı diye düşünüyorum” sözlerine ekledi.
“Usta eğiticiler sanatını icra ederken, evine ekmek de götürebilmeli”
Tatlı, “Bir usta kolay kolay yetişmiyor. 6 yaşında başladım ve artık bizlerde yaşlanıyoruz. Birkaç yıl daha bu işi yapabilirim. Bu mesleği sürdürmek içinde, sürdürecek olanlar içinde, maddi bir geliri olmalı. Tabi birde sanatı sürdürmekle iş bitmiyor mecburen bu ustalarında bakacak bir ailesi var, hayatını kazanması ve sorumlulukları var ve maddi olarak bir şeyler kazanmalı ve sanatını icra ederken aynı zamanda evine ekmek de götürebilmesi lazım. Bununla ilgili ustalara bir destek çıkmalarını bekliyoruz.”
Sanat altın bileziktir
“Bir zamanlar Rahmetli babamın bize söylediği bir sözü vardı, sanat altın bileziktir derdi ama makinelerin çıkmasıyla sanat, maalesef kaybolmaktadır. Tabi el yapımı olan bir ürünle makinede yapılan bir ürünle asla bir olmaz. Gümüşü almak isteyenlere de şöyle bir tavsiyem olacak ürünü, ustasından alsınlar ve el yapımı ürünler alsınlar. Akıtma bilezik dediğimiz ürün sadece Urfa’da yapılmaktadır. Türkiye’nin hiç bir yerinde göremezsiniz ve piyasa değeri 2 binden aşağı değil, tabi biz bunu burada satmak için değil, sizlere göstermek için gösteriyoruz bunu da belirtmek istiyorum. Son olarak, el birliğiyle birlik olalım herkes elini taşın altına koysun ve bu sanatlarımıza ve ustalarımıza sahip çıkalım” diyerek sözlerine son verdi.