Urfa'da yeni gelir kaynağı: Ağlayan Gelin
Şanlıurfa'da önemli bir bitki türü olan ancak yok olma tehlikesi karşı karşıya kalan ters lale, korunma yollarıyla türleri yeniden artırılıyor. Yöre halkı tarafından 'Ağlayan Gelin' olarak bilinen lalelerin Şanlıurfa'da önemli bir gelir kaynağı olacağı da öngörülüyor.
İlkbaharda Doğu ve Güneydoğu bölgesinin yüksek kesimlerinde doğal yollarla yetişen ters lale türleri, son zamanlarda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştı. Özellikle bilinçsiz toplama ve otlatma nedenlerinden dolayı türlerinin bölgede varlığını koruyamadığı ters lale bitkisi, sadece süs amaçlı değil, ilaç sanayisine de önemli bir kaynak konumunda yer alıyor.
Ağlayan Gelin'e özel koruma
Verimli tarım arazilerinin oldukça geniş olduğu Şanlıurfa'da bu tür bitkilerin yok olmasının engellenmesi için çalışmalar başlatıldı. Türünün oldukça azaldığı ters lale, 'Doğal Çiçek Soğanlı Bitkileri Koruma' projesine alındı, proje kapsamında bitkinin son türlerinin tohumu ekildi ve ters lale bitkisi yaygınlaştırıldı.
Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü Merkezinde (GAPTEAM) korumaya alınan ters lale, üretimi yapıldıktan sonra daha da yaygınlaşması için çiftçilere de dağıtılacak. Çiftçilerin de ekimini gerçekleştireceği doğal bitki olan Ağlayan Gelin, süs bitkisi olmasının yanı sıra ilaç sanayisinde de önemli bir kaynak olarak kullanılacak. Ekonomiye katkı sağlayan Ağlayan Gelinler, Şanlıurfa'nın kültür bitkisi olarak da önemli bir konumda yer alıyor.
Çetiner: Çiftçilerin önemli gelir kaynağı olacak
Ters lale gibi soğanlı bitkilerin Şanlıurfa'da önemli bir gelir kaynağı olacağını söyleyen GAPTAEM Müdürü İbrahim Halil Çetiner, "2016 yılında başlayan Bitkisel Üretim Geliştirme Projesi kapsamında Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü ve Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü birlikte bir proje yürüttü, bu proje de Doğal Çiçek Soğanlı Bitkileri Koruma Projesidir. Bu proje kapsamında Enstitümüze verilen görev gereği, bölgemizde bulunan doğal çiçek soğanlı bitkileri koruma altına aldık. Bu bitkileri dağlardan, derelerden topladık. GAPTAEM olarak doğal alanlarda yetişen bitkilerden olan ters laleleri, kültüre almış olduk. İleri bir zamanda peyzaj alanlarda kullanılabilirliğini, tıpta, eczacılıkta kullanılabilirliğini araştırdık. Bu proje kapsamında sona gelindi. Şimdi de yayılma alanlarını genişletiyoruz. Önümüzdeki yıllarda da tarıma kazandırılması için çiftçilere dağıtımını yapacağız. Çiftçilerimiz de firmalara satacaklar. Ters lalelerin çiftçiler için önemli bir gelir kaynağı olacağına inanıyorum. Özellikle peyzaj çalışmalarında kullanılacak soğanlı bitkilerinin çoğaltımı için çalışıyoruz. Çiftçilerimizin birim alanında daha fazla gelir elde etmesini amaçlıyoruz. Bu bitkilerin küçük alanlarda daha çok gelir getireceğine inanıyoruz. Tarlasının başında olana ve her gün tarlasıyla ilgilenen çiftçiler için iyi bir gelir kaynağı olacak. Bu soğanlı bitkileri şehirlerimizde peyzaj alanlarında da görebileceğiz." dedi.
Rastgeldi: Bu bitkilerin kaybolma tehlikesi olduğunu gördük
Büyük bir öneme sahip ters lalelerin yurt dışından talep olmasından dolayı kaçak yollarla söküldüğünü belirten Proje sorumlusu Ziraat Mühendisi Ufuk Rastgeldi, "Ülkemizde binden fazla soğanlı bitki türü bulunmaktadır. Bunların en fazla bilineni ters lale ve Adıyaman lalesidir. Bu türler de bölgede en çok Şanlıurfa, Diyarbakır, Adıyaman, Hakkari ve Muş'un yüksek kesimlerinde doğal olarak yetişiyor. Bu türler, yurt dışından talep olunca kaçak sökümler yapılmış ve tahribata uğramış. Kültür çalışması olmadığı için bu bitki türlerinin kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını gördük. Bunun önüne geçmek için bu bitki türlerinin kültürünü yaparak yaygınlaştırmaya başladık." diye konuştu.
Ufuk Rastgeldi, "Türkiye'de soğanlı bitki türlerinin çoğu doğal yetişiyor. Bu bitki türleri süs bitkisi sektöründe kullanılmasının yanı sıra içerdikleri alkoloidler sayesinde ilaç sanayisi için de büyük önem teşkil ediyor. Bu bitki türleri doğadaki yayılış alanları, aşırı ve bilinçsiz toplama, aşırı otlatma, yapılaşma gibi nedenlerden dolayı büyük bir tahribata uğramakta ve doğada yok olma riski taşıyor.
Şanlıurfa’da Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü Merkezi tarafından Doğadaki yok olmanın önüne geçebilmek ve bu bitki türlerinin üretimlerini yaygınlaştırmak için Doğal Çiçek Soğanlı Bitkileri Koruma Projesi yürütülüyor." ifadelerini kullandı.
Haber: Abdulkadir Çelikcan / Urfa Değişim