Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremde tarihi yapılarımız büyük bir yara aldığını önce yazımızda belirttim. Bu yazımızda listede geriye kalan diğer yapıları da sizler için derledim.
Gaziantep Kurtuluş Camii
1892 yılında Valide Meryem Kilisesi (St. Mary) olarak inşa edilen yapı, kilise ve hapishane olarak kullanılmıştır. Daha sonradan camiye çevrilen yapı Gaziantep'in en büyük camilerinden biri haline gelmiştir. Yaşanan son deprem ile yapıya sonradan eklenmiş olan minareler ve kubbeler yıkıldı
Gaziantep Şirvani Camii
1677’de Gaziantep Kalesi’nin hemen güneybatısına inşa edilen tarihi Şirvani Camii’nin Minaresindeki etkileyici süslemelerle bilinen, geçmişte tarihî Gaziantep camileri içerisinde minaresi iki şerefeli olan tek cami olarak biliniyor. Bu bakımdan halk arasında ‘İki Şerefeli Camii’ diye adlandırılmakta. Bu tarihi yapı yaşanan depremde yapının doğu cephesindeki duvarı ve kubbesi yıkıldı.
Gaziantep Karagöz Camii
756 yılında meşhur Nuri Mehmet Paşa’nın dedesi ve Antep’in yerlisi olan battal ağa tarafından yapımına başlanmıştır. 1758 yılında tamamlanan Karagöz Camisi’nin adını Halep ve Antep arasında yaşayan Beydili ve Eymürlü boyuna mensup ‘Karagözlü’ isminde bir Türkmen oymağından aldığı bilinmekte. Yaşanan depremde bu tarihi yapının minaresi yıkıldı.
Gaziantep Kalesi
Başlarda Roma döneminde bir tepe üstünde gözetleme kulesi amacıyla inşa edilen bu yapı sonradan "Kalenin mimarı" olarak anılan Bizans İmparatoru Justinianus döneminde milattan sonra 6. yüzyılda bugünkü şeklini almıştır. Bizans döneminden sonra Memlükler, Dulkadiroğluları ve Osmanlılar tarafından eğemenliği altında olan kale zaman zaman onarılmıştır. Kalenin son olarak Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1557’de yeniden yaptırıldığı biliniyor. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde kalenin 36 burcu olduğunu belirtmiştir. Ancak günümüze sadece 12 burç ulaşmıştır. Çevresi 1200 metre olan, duvarları ise taş bloklardan yapılan, Kale. Son halini 2000’li yılların başında yapılan bir restorasyon ile almıştı. Ancak Yaşanan son deprem ile bu tarihi kale yıkıldı.
Tarihi Antep Evleri
Gaziantep'te bulunan ve şehrin eski yaşamına bir bakış sunarak insanı tarihi bir yolculuğa çıkaran bu tarihi yapılar yaşanan son deprem ile çoğu hasar aldı.
Gaziantep Beyazhan
Gaziantep’te 1900’lü yılların başında yaptırılan, Kurtuluş Savaşı yıllarında İngiliz ve Fransızlar tarafından karargah ve hapishane olarak kullanılmıştır. Bayazhan, daha sonradan 1909 yılında tütüncü Bayaz Ahmet Efendi tarafından yeniden yaptırılmıştır. Gaziantep Belediyesi tarafından Gaziantep şehrinin kültür ve tarihini sergilemek üzere bir müzeye dönüştürülerek 2009 yılında halka açılmıştır. Ancak, yaşanan son deprem ile tarihi yapısı ağır hasar aldı.
Diyarbakır Surları
346 yılında Bizans İmparatoru II. Konstantin döneminde inşa edilmiştir. Ancak kente gelenlerin artması nedeniyle günümüzdeki Gazi Caddesi'nin içinden geçen surların Batı kısmı 367-375 yılları arasında yıkılarak bugünkü halini almıştır. Yaşanan son deprem ile surların bir kısmı hasar aldı.
Diyarbakır Dört Ayaklı Minare (Şeyh Mutahhar Camii)
1500 yılında Akkoyunlu Kasım Bey tarafından inşa ettirilen cami, Diyarbakır tarihi camileri arasında bulunan en gözde yapılardan biri olarak görülüyor. Adından da anlaşılacağı gibi dört sütun üzerinde inşa edilmiştir. Yapının içinde Şeyh Mutahhar'ın kabride bulunuyor. Türkiye'deki tek, dört ayaklı minare olma özelliği taşıyan bu yapı yaşanan son depremde büyük hasar alan camilerden biri oldu. Yapının kuzey cephesindeki sütunda derin çatlaklar oluştu. Yetkililere göre olası bir deprem için hala risk oluşturuyor.
Diyarbakır St.George Kilisesi
Yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen bu kilisenin, inşası tarzı ve yapıda kullanılan malzemeden dolayı. MS 2'nci yüzyılda yapıldığı tahmin ediliyor. Artuklular Dönemi'nde saray hamamı olarak kullanılmıştır.
Günümüzde ise sanat galerisi olarak kullanılan yapı yaşanan son deprem ile yapının duvarları çökmüştür.
Hatay Tarihi El Sanatları Teşhir ve Satış Merkezi
Yaşanan son depremde Hatay El Sanatları Teşhir ve Satış Merkezi'nin tarihi binasının ön cephesi yıkıldı.
Hatay Sarımiye Camii
16. yüzyılda yapıldığı tespit edilen Sarımıye Camii yaşanan son depremde Kubbesi, minaresi ve bazı duvarları yıkıldı.
Hatay Darb-ı Sak Kalesi
Milattan önce 333 yılında Pers kralı Darius'un İssos Savaşı'ndan önce Büyük İskender'e karşı kurduğu kaledir. Anadolu Selçuklu Sultanı Süleyman Şah’ın 1084 yılında Antakya'yı fethinden sonra fethettiği kalelerden biridir. Yaşanan son deprem ile birlikte içerisinde de bulunan Bayezid-i Bistami Türbesi dahil yıkılmıştır.
Hatay İskenderun Limanı
Yapımı 1.dünya savaşına dayanan ve Fransızlar tarafından yapılmış bir limandır. Yaşanan depremde devrilen konteynerlar limanda yangına neden olmuştur. Limana, Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'na ait bölgeye gönderilen Be-200 tanker uçakları tarafından müdahale edilerek söndürülmüştür.
Hatay İngiliz Protestan Mektebi
Hatay'ın Samandağ ilçesinde, 1800'lü yıllarda yapılan İngiliz Protestan Mektebi yaşanan son deprem hasar aldı.
Hatay Aziz Georgios Rum Ortodoks Kilisesi
İnşa tarihi 1364 olan tarihi yapı yaşanan son depremde tavanının bazı kısımları çöktü. Duvarlarda derin çatlaklar oluşan yapının kubbe ve duvarlarının bazı bölümleri yıkıldı
Kahramanmaraş Ulu Camii
Dulkadiroğlu Beyliği hükümdarı Süleyman Bey tarafından 1442-1454 yılları arasında inşa edilen cami, yaşanan son deprem ile minaresinin büyük bir bölümü yıkıldı.
Kahramanmaraş Arasa (Cığcığı) Camii
1704 yılında Timurtaş Paşa tarafından yaptırılan bu camiye daha sonradan bir minare daha eklenmiştir. Yaşanan son depremde tarihi yapının iki minaresi de yıkıldı.
Kahramanmaraş Bektutiye (Çınarlı) Camii
1500’lerin başında Alaüddevle Bozkurt Bey tarafından yaptırıldı. Avlusundaki çınardan dolayı çınarlı cami olarak da biliniyor. Caminin güneyinde ise Sütçü İmam’ın Türbesi bulunuyor. Yaşanan son depremde tarihi caminin minaresi yıkıldı.
Kahramanmaraş Dedeoğlu Konağı
1908 inşa edilen bu yapı, Osmanlı dönemi mimari özellikleri taşıyan bir yapı olma özelliği taşıyor. Yapı aynı zamanda Kahramanmaraş Evi özelliği gösteren bir eserdir.
Son restoresi 2012 yılında aslına uygun olarak yenilendi ve kültür merkezi olarak hizmet veriyordu. Yaşanan son depremde Konağın bir kısmı yıkıldı.
