Keşfedilen büyük kara delikler -1

Kara delikler uzaydaki en sıra dışı gökcisimleridir. Öyle ki bu onları en yüksek yoğunlu cisimler yapıyor. Nükleer yakıtını tüketen yıldızların sönen ağır çekirdeğinin, kendi üzerine çöküp aşırı ölçüde sıkışmasıyla oluşurlar. Yani bir yıldızın ölümü ile. 

Kara delikleri maddi cisim olarak tanımlamak yanılta da biliyor. Kara deliklerde ana etmen  olay ufkudur ki buradan kaçış hızı ışık hızını aştığı için olay ufkunu kara deliğin yüzeyi olarak kabul ediliyor. Tabi bu matematiksel bir sınırdır. Merkezinde sonsuz küçüklük ve yoğunluk ya da sonsuza yakın yoğunlukta tekillikler barındırır Öyle ki  yoğun tekillikte uzay ve zaman bile anlamını yitirmekte.

Kara deliklerin çok çeşitleri var ancak bilinen türleri kısaca şöyle;
İlkin Kara delikler; bunlar evreni doğuran büyük patlama sırasında oluştuğu bilinmekte . Dünya kütlesinde veya daha hafiftir. Günümüzde sayıları azdır ve bugüne dek doğada görülmediler.

Yıldız kütleli kara delikler;  süpernova halinde patlayan yıldızların çekirdeğinin çökmesiyle oluşuyor. Büyüklüğü ve kütlesi  4 ila 15 Güneş kütlesi kadardır.

Orta boy kara delikler; 15 bin Güneş kütlesinde olup. Yıldız kütleli kara deliklerin birleşmesiyle oluşur.

Süper kütleli kara delikler;  

1 milyon ile  30-60 milyar Güneş kütlesine sahiptir. Orta boy ve yıldız kütleli kara deliklerin birleşmesiyle oluşur. Süper kütleli kara deliklerin  nasıl oluştuğu hâlâ araştırılmakta. 

Daha derine inmeden kısaca keşfedilmiş büyük kara delikler.

TON 618

Güneş kütlesi 66 milyar kadardır. şimdiye kadar keşfedilen en büyük kara deliktir. 10.4 milyar yaşında bir galaksinin merkezinde bulunuyor. Yanında Yoğun derecede sıcak gazdan oluşan bir kuasar olduğuna tahmin edilmekte. TON 618'i çevreleyen galaksi, Evrendeki en parlak oluşumlardan olup. Hiçbir teleskop tarafından görülemiyor.

Holmberg 15A

Yaklaşık 800 milyon ışık yılı uzaklıkta olan kara delik, 1937 yılında Erik Holmberg tarafından keşfedildi. Gözlemlenen en büyük çekirdeğe sahip olduğu bilinirken sonrasında bunun yanlış olduğu açıklandı. Çekirdeği olmamasına rağmen 40 milyar güneş kütlesi ağırlığı adından söz ettirmekte.

S5 0014+81

300 trilyon kat parlaklığıyla bilinen en parlak kuasarlardan biridir. Güneşten daha parlak olan bu kara delik Samanyolu Galaksisi'nde bulunan 100 ila 400 milyar yıldızdan dahada parlaktır. Uzaklığı 12.1 milyar ışık yılı olduğundan dolayı, incelenmesi  zor bir kara deliktir. Bu kara delik,  tahmin edilmesi zor büyük bir radyasyon kaynağına sahiptir.
Devamı gelecek...