Küçük esnaf: Zincir marketler bizi batırıyor
Şanlıurfa'da küçük işletmeli esnaflar, zincir marketler karşısında direnemiyor. Yüzlerce zincir marketin bulunduğu Şanlıurfa'da, büyük zincir marketlere düzenleme getirilmesi isteniyor. Kapaklı Pasajı esnafı ise küçük esnafın batmaması için marketlerde ürün kısıtlamasına gidilmesinden yana.
Son zamanlarda döviz fiyatlarının artış göstermesi ve halen dalgalanmaların görülmesi nedeniyle birçok esnaf eskisi gibi kazanamıyor. Zarar eden esnaflar kepenk kapatırken, birçok esnaf ise küçük esnafın batmasının nedeninin zincir marketler olduğunu düşünüyor. Son zamanlarda artan alışveriş merkezleri ve her geçen gün artan zincir marketler, Şanlıurfa'daki küçük esnafların belini büküyor. Elektronikten oyuncağa kadar her çeşit ürünün zincir marketlerde bir arada bulunması, diğer esnafları müşterisiz bırakıyor.
Çiçek: Şanlıurfa'da 300'den fazla zincir market var
Zincir marketlerin sadece Şanlıurfa'da değil, tüm illerde küçük esnaf için sorun oluşturduğunu belirten Kapaklı Pasajı esnafı Haci Çiçek, "Biz esnaf pasajı olarak daha önce yaklaşık Türkiye’nin bütün illerine ve ilçelerine toptan bazında ürün dağıtımı yapardık. Şimdi de bu ürünleri gönderiyoruz ama artık pasaj ticareti eskisi gibi değil. Bunun en önemli nedeni de Türkiye genelinde zincir marketlerin sayısının artması. Sadece Şanlıurfa’da bile 300’ün üzerinde zincir market bulunuyor. Bu marketler ilk kurulduklarında sadece gıda üzerine satış yapacakları amacı vardı. Ancak şu anda bu marketlerde araba aksesuarından tutun, mobilyasına, beyaz eşyadan, cep telefonuna kadar hatta hırdavat ve çorap satışı bile yapılıyor." dedi.
'Ya ürün kısıtlaması getirilmeli, ya da merkezin dışına çıkarılmalı'
Zincir marketlere düzenlemenin getirilmesi gerektiğini söyleyen Çiçek, "Bu kadar ürün çeşitliliği satışı yapılan marketlerde sadece 2-3 kişi çalışıyorsa burada büyük bir sorun vardır. Bakkalından manavına, sanayiden pasaj esnafına kadar birçok esnafın iş yapmasına engel olan marketler zincirine yeni bir düzenleme yapılarak bir kısıtlama getirilmesi gerektiği kanaatindeyim. Bu market zincirlerine ya her ürünü satmama gibi bir kısıtlama, ya da şehir dışına çıkmaları gibi bir düzenleme getirilmeli. Aksi takdirde küçük esnaf diye nitelendirilen birçok işyeri kepenk kapatmak zorunda kalacak ve bu kez istihdam krizi daha büyük bir duruma gelecek." ifadelerini kullandı.
"Suriyeliler için 8 yıl öncesinden güvenli bölgenin oluşturulması gerekirdi." diyen Haci Çiçek, "Belirtilen rakamlara göre 40 milyarlık bir gider söz konusu. Fakat bu rakamın çok daha üstünde bir paranın sadece Suriyeliler için harcandığı biliniyor. Eğer 8 yıl önce güvenli bölge oluşturulmuş olsaydı, bugün bu yükü taşımak zorunda kalmazdık. Ekonomik olarak çok büyük zararlarımız, maddi kayıplarımız oldu. Biz esnaflar olarak artık tüm Müslümanların uyanması gerektiği inancını taşıyoruz. Ekonomik olarak biz esnaflar Suriye olayının etkilerini gördük. Her şey şu an zamlanıyor. Bu zamlar ister istemez oluşuyor. Bu ülkenin ayakta durması için zamlar şu an için şart. Başta ülkemiz ve silahlı kuvvetlerimizin ayakta durabilmesi için ülkemizde ekonomik alandaki artırımlar şu an için şart olarak görünüyor. Bizler zamlara takılmıyoruz. 'Söz konusu vatan ise gerisi teferruattır' diye bir söz var. Bizler önce vatanımızı göz önünde bulunduruyoruz." diye konuştu.
Dövizde yaşanan yükselme ile ilgili de konuşan Çiçek, "Bizler döviz fiyatları konusunda geçmişten bugüne gelen bir tecrübe sahibiyiz. Halkımızın paralarını döviz ve altın yerine devlet bankalarında değerlendirmeleri gerektiği inancındayız. Bu ülke ekonomisine de büyük bir katkı sağladığı gibi olası her türlü kötü sonuçta halkın devletinin yanında olduğunu gösterebilecek bir durumdur. Eğer bu şekilde hareket edilirse, işte o zaman döviz fiyatlarında yükselme olmaz ve tam tersi bir durum ile düşüşler meydana gelir. Ekonomimiz şu anda dünyada bir numaradır. Bizler Suriye, Libya ya da Mısır olmak istemiyorsak, ilk etapta kendi değerlerimize ve varlıklarımıza sahip çıkarak parti ya da siyasi görüş gözetmeden devletimize sahip çıkalım. Herkesin destek vermesi gerektiği kanısındayız." şeklinde konuştu.
Mahmut Kan: Düzenleme getirilmezse küçük esnaf kalmaz
Özellikle zincir marketlerin sayısının artması esnafın işini olumsuz etkilediğine dikkat çeken pasaj esnafı Mahmut Kan, "Şu anda pasajda bulunan ürünlerin hepsini zincir marketlerde de görmek mümkün. Cep telefonundan bilgisayara, elektronikten beyaz eşyaya kadar birçok ürünü zincir marketlerde bir arada bulabiliyoruz. Bu marketlerde neredeyse araba satılabilecek hale geldi. Şayet bir gün bir markette araç görecek olursam hiç şaşırmam. Bu nedenle bir önlem alınmalı. Bu marketlerin şehir dışında belirtilecek alternatif alanlarda satış yapmaları sağlanabilir. Ya da ürün kısıtlamaları oluşturabilir. Her ürün bu zincir marketlerde satılmayabilir. Aksi halde küçük esnaf diye bir şey kalmayacaktır." sözlerine yer verdi.
Yeşilkaya: Küçük esnafı bitirmek üzereler
Zincir marketlerin adeta küçük esnafı bitirmek üzere olduklarının altını çizen Mehmet Yeşilkaya, "Zincir marketlerde hırdavattan tutun ampule kadar birçok ürünü bulmak mümkün. Hatta matkap, ağaç parçası ve birçok kalemi zincir marketlerde bulmak mümkün. Adeta küçük esnafı bitirmek üzereler. Bütün marketlerde bu durum geçerli. Bunlar gıdacı mı, elektronikçi mi anlayamadık. Biz hırdavatçıyız ama bunun dışındaki ürünleri satmamız yasaklanıyor. Fakat zincir marketler hem gıda satışı yapıyor, hem meşrubat satışı yapıyor. Elektrik, elektronik satışı yaptıkları yetmiyormuş gibi cep telefonu satışı bile gerçekleştiriyorlar. Üstelik her sokak başında bir market var. Nereden bakarsanız 2 ya da 3 bin kişiye denk gelebilecek market var." şeklinde ifade etti.
'Bu soruna halen ciddi bir adım atılmadı'
Yeşilkaya, "Vatandaşlar artık çarşıya ya da uzak yerlere ürün almak için uğraşmıyor. Zaten yakınında bir market zinciri tüm hizmetleri ayağına kadar getirmiş. Vatandaşlar kendilerine lazım olan her şeyi bu marketlerden temin edebiliyorlar. Bir markete girdiği zaman her adımında bir ürün alması mümkün, bir adımda hırdavat, bir adımda telefon, hatta telefon kılıflarına kadar çok sayıda ihtiyacını bu marketlerden karşılayabiliyor. Zincir marketlerin merkez dışına çıkarmaları bizim yararımıza olacaktır. Fakat ne yazık ki halen bu konuda gerekli ciddi adımlar atılmadı. Bu şekilde devam ettiği takdirde bizler pasaj esnafları olarak bitme noktasına geliyoruz. Bir an önce yetkililerin bu duruma gereken müdahaleyi yapmaları ve marketlerin belirli kalemler dışında satış yapmaları ya da şehir dışına taşınmaları konusunda çalışmalar yapılması gerektiğini düşünüyoruz." dedi.
Murat Doğan / Urfa Değişim