Urfa yetiştiriyor, Gaziantep işliyor
Türkiye'de en çok fıstığın yetiştiği Şanlıurfa'da, işleme tesislerinin az olması nedeniyle Urfa Fıstığı, Antep'te işletilerek yurt içine ve yurt dışına gönderiliyor. Şıracılar ve Kuruyemişçiler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Aslan, sektörde tesisleşme ve sanayileşmenin kent ekonomisine ciddi katkı sağlayacağını söyledi.
Yüksek fıstık rekoltesi ve pandemi koşulları nedeniyle fıstık fiyatları geçen yıla oranla düşük satılıyor. Girdi maliyetleri nedeniyle yüksek fiyat beklentisinde olan çiftçilerin hayali suya düştü. Ancak fıstık rekoltesinin yüksek olması çiftçinin yüzünü güldüren unsur oldu.
“Fiyatlardan genel olarak memnunuz”
Bu yıl ki fıstık rekoltesinin geçtiğimiz seneye oranla çok artığını ifade eden Şıracılar ve Kuruyemişçiler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Aslan ‘’Fıstık rekoltesi 2018 yılında Şanlıurfa ilinde 107 bin ton civarında idi. 2019 da ise 30 ile 35 bin ton civarındaydı. 2020 yılında ise 180 bin ile 200 bin ton olarak tahmin ediliyor. Fıstık fiyatları bu sene fıstık rekoltenin yüksek olmasından dolayı diğer yılara göre az gidiyor. Kırmızı kabuklu fiyatları 36 ile 39 arası seyrediyor. Boz kavlak (Baklavalık) fıstık 47 ile 55 arası satışı yapılmakta. İç fıstığa gelince de kırmız beyaz ile yani baklavalık 90 lira ile 140 lira arası satışı değişiyor. Gerek çiftçimiz gerek esnafımız bu yıl durumdan memnun diyebilirim’’ dedi.
Geçen sene fıstık yoktu
2019 yılı ile bu yıl arasında verim farkına dikkat çeken Ahmet Aslan ‘’2019 da kırmızı kabuklu fıstık 50 ile 55 ile satışı yapılıyordu. Bu yıl mahsulün fazla olmasından dolayı gerekse de pandemiden dolayı fiyatlar düşük. Kabuklu kırmızı fıstık 36 ile 39 TL arasında bu yıl gidiyor. Geçen yıl boz kavlak (baklavalık) 60 TL ile 65 TL arasında satılıyordu. Bu yıl ilk çıkışta 40 TL ile 45 TL ama son birkaç gündür, tüketimden dolayı 3-4 lira daha pirim yaparak 48 TL ile 55 TL bandında satışı yapılıyor. Mahsulün fazla olmasından dolayı fiyatın düşük olması çiftçiyi üzebilir fakat mahsulün fazla olması açığı kapatıyor. Geçen yıl mahsulün az olması, bu sene de çok olması geçen seneki açığı kapattı. Esnafımız da ürünün çok olmasından dolayı çıtayı yükseklikleri için memnunlar’’ ifadelerini kullandı.
İşletmelerden dolayı Antep Fıstığı adına aldı
Şanlıurfa’da fıstık işleme tesislerinin eksik olmasından dolayı buraya gelen fıstığı Nizip’e gönderdiklerini söyleyen Aslan, bu durumun Urfa için büyük bir eksiklik olduğunu söyledi. Aslan, “Örneklemek gerekirse günde 100 ton fıstık Urfa Hal Pazarına geliyorsa ancak 20-30 tonunu işletebiliyoruz. Geri kalanını Nizip’e gönderiyoruz. Nizip bir ilçe olmasına rağmen işletmede bizden önde, bugün Gaziantep’te işletmelerin fazla olmasından kaynaklı Antep fıstığı adını almıştır. Zamanında gerek siyasi, gerek bürokrasi esnafa, çiftçiye yardımcı olsalardı bugün Antep fıstığı değil de Urfa fıstığı olarak bilinilirdi. Fıstık Urfa fıstığı ama isim olarak Antep fıstığı olarak bilinmekte. Dışarıya başka şehirlere gidildiğinde Urfa’da fıstık ne geziyor tabi gelip gördüklerinde fıstığın memleketi toprağı yeri Urfa olduğunu görüyorlar. İşleme Antep olduğu için Antep ismini alıyor. Genel olarak Urfa’da üretilen fıstığın yüzde 60 ile 70’i Antep ve Nizip’te işlendikten sonra yurt içine ve yurt dışına gönderiliyor” dedi
Bürokrasi destekledi, esnaf gelişti
Şanlıurfa’da çiftçi ve esnafa destek çıkan bir kurumun olmadığını dile getiren Ahmet Aslan komşu şehir Gaziantep’i örnek gösterdi. Aslan ‘’Antep’te esnafa destek var. Antep tesisleşme konusunda bizden önde. Gerek siyasi, gerek bürokrasi açısından Antep daha girişkendi ve esnafına yardımcı oldu. Gerek ticaret borsası bazında, gerek sanayi odası bazında, milletvekilleri olsun, büyükşehir belediyeleri olsun esnafa destekte bulundu. Devletimizin bu konuda esnafa daha çok destek olması gerekiyor tesisleşme konusunda imkân sağlaması lazım. Çiftçiye gelince 1 fıstık ağacı dikilince ancak 8 ile 10 yılda ürün alabiliyorsun. Fıstık çiftçisi güzel bir şekilde desteklenmeli. Fıstıkta çiftçiye destek verilirse çiftçi daha kaliteli daha güzel fıstık yetiştirip güzel kazanç elde edebilir. Esnafa gelince devletin esnafa esnek krediler verip tesisleşme konusunda esnafa yardımda bulunması lazım. Şu anda son 2 yıldır 30 tane işletme tesisi mevcut fakat küçük bazlı işletmeler, tam teşekküllü çalışan fabrika sayısı beşi geçmez. Bahçeden toplayıp getirip fabrikaya teslim ettiğin zaman, kabuğunu soyar, kavurur, iç yapar, paketleyip sana veren fabrika sayısı bugün Urfa’da beşi geçmez. Sadece kabuğunu soyan tesis sayısı tahmini 25-30 civarında tesisimiz var. Örneğin banka kredisi veya imkanların daha fazla olması, destek ve teşvik edilmesi açısından esnafa destek olunması lazım ki bizde tesisler kurup Antep’e yetişelim ve komşu iller gibi yurtdışına açılalım. Böylelikle gerek ülke ekonomisine, gerek Urfa ekonomisine katkımız olsun ‘’dedi.
Fiyatlar akıbeti belli değil
Fıstık fiyatlarının ilerleyen günlerde değişebileceğini, ne yönde değişeceğini depolama yapan kişilerin önemli rol oynayacağını söyleyen esnaf Ali Kırkpınar ‘’Biz komisyoncu olarak ton bazlı ticaret yapıyoruz. Millet malını getiriyor, biz burada komisyon bazında satıyoruz. Bu malı biz esnaflar olarak, Antep ve Nizip başta olmak üzere çeşitli yerlere gönderiyoruz. Ayrıca ambarcılarda var, parası olupta fıstığı kâr amaçlı depolamak isteyenlere de satış yapıyoruz. Onlar da işin içine girince işler biraz kızışıyor. 2019 yılına göre rekoltemiz çok yüksektir. Mal fazla olduğu içinde fiyatlar şimdilik biraz düşük. Fiyatlar şuan 37,38, ve 39 liralarda seyrediyor. Elbette ilerleyen dönemler de fiyatlar yükselebilir. Ambarcı dediğimiz kişilerin de beklentisi budur. Fıstık zorunlu bir ihtiyaç değil, bir iki yıl bekletilebilir. Bunun için Antep, Nizip ve İstanbul’dan talipleri gelip alabilir. Fıstığı iç olarak, kavlatma ve kavurma şeklinde gönderme imkânımız var. Kırmızı kabuklu fıstığın fiyatı şu an 37-39 arsında değişiyor. Boz baklavalık fıstık ise 50/57 arasında alıcı buluyor. Rekoltenin fazla olması hem çiftçi hem de esnafı sevindirdi. Fıstık çok olunca fiyatlar düştü. Ancak verim fazla olunca kazançlar geçtiğimiz sene gibi oldu. Geçen sene fiyat yüksekti ancak verim azdı, bu sene ise tam tersi oldu. Verimin fazla olması tüm sektör çalışanları için, çiftçisi esnafı, ve nakliyecisi herkesi memnun etti’’ ifadelerini kullandı.